Elfstedentocht - alles wat je moet weten

Het is alweer meer dan 20 jaar geleden dat de Elfstedentocht gereden is. Op 4 januari 1997 hebben vele waaghalzen voor het laatst de 200 kilometer lange tocht door Friesland afgelegd. Nu het weer koud is, krijgen we allemaal weer de kriebels. Zelfs na 20 jaar zet de ‘Elfstedenkoorts’ nog op. Zou het ijs dit jaar dik genoeg worden om de Elfstedentocht door te laten gaan? We zetten alle belangrijke feiten voor je op een rij. Om alvast in de stemming te komen.

De Elfstedentocht is een 200 kilometer schaatstocht langs 11 steden in Friesland. De start en finish is in Leeuwarden. De deelnemers schaatsen met de wijzers van de klok mee. Vanuit Leeuwarden gaan de deelnemers naar Sneek en daarna volgen IJlst, Sloten, Stavoren, Hindelopen, Workum, Bolsward, Harlingen, Franeker en Dokkum. Na Dokkum gaan ze weer naar Leeuwarden voor de finish.

De 1e officiële Elfstedentocht werd in 1909 geschaatst. In totaal is de tocht der tochten er 15 keer geweest. En wordt de tocht maximaal 1 keer per winter gehouden. De zware tocht kan alleen doorgaan als het ijs dik genoeg is.

Wanneer mag je meedoen

Alleen als je ‘rijdend lid’ bent van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden mag je meedoen aan de Elfstedentocht. Wil je rijdend lid worden? Als je 16 jaar of ouder bent kun je je aanmelden bij de vereniging. Na je aanmelding beoordelen 2 leden van de vereniging of je de tocht uit zou kunnen rijden. Denken deze 2 leden dat je het kan? Dan geven ze je een schaatsvaardigheidsverklaring. Dat betekent dat je geschikt bent om mee te doen aan de Elfstedentocht. Goed om te weten: iedereen die zich na 1 juni 2014 heeft aangemeld als rijdend lid, staat eerst op de wachtlijst.

De Elfstedentocht is ook een wedstrijd

De Elfstedentocht schaatsen is al een hele prestatie. Maar wist je dat je óók mee kunt doen aan een wedstrijd? Niet iedereen mag zomaar meedoen aan deze wedstrijd. De Koninklijke Nederlandsche Schaatsenrijders Bond (KNSB) wijst schaatsers aan die mee mogen doen met de Elfstedentocht wedstrijd. Zij kiezen schaatsers die lange afstanden schaatsen op belangrijke kampioenschappen. Bijvoorbeeld de Olympische Spelen. Ook kiest de KNSB per provincie 1 schaatser die kort geleden een goede prestatie op het ijs heeft neergezet. In totaal doen er ongeveer 224 heren en 121 dames mee aan de Elfstedentocht wedstrijd.

Stempelkaart en het Elfstedenkruisje

Iedere schaatser die meedoet aan de Elfstedentocht krijgt een stempelkaart. De schaatsers moeten bij elke stad langs een stempelpost. Daar wordt dan met de hand een stempel op de kaart gezet. Onderweg zijn er ook 3 geheime controles, om te voorkomen dat de schaatsers valsspelen. Stel je voor dat de schaatsers halverwege achterop een fiets stappen om later het ijs weer op te springen. Alleen de schaatsers die vóór 00:00 uur over de finish komen mét alle stempels krijgen het Elfstedenkruisje. Het kruisje is het eervolle bewijs dat je de hele tocht hebt geschaatst. En doe je mee aan de wedstrijd? Dan mag je als wedstrijdschaatser niet veel later dan de winnaar van de wedstrijd aankomen om een kruisje te winnen. Namelijk maximaal 20% later. Dat zit zo: stel de winnaar doet 10 uur over de wedstrijd. Om een kruisje te krijgen moet een wedstrijdrijder in dat geval binnen 12 uur finishen.

De geschiedenis van de 11 stedentocht

In de lange winters van 1890 en 1991 schaatsten honderden mannen en vrouwen de route van de Elfstedentocht. Ook Willem ‘Pim’ Mulier deed hier aan mee en zette de 1e stap om in 1909 de 1e officiële Elfstedentocht te organiseren. De Friesche IJsbond wilde het bij deze keer laten. Maar een stel enthousiaste Friezen zette door en richtte de Vereniging De Friesche Elf Steden op. Tot aan de Elfstedentocht van 1963 mochten vrouwen alleen starten aan de tocht. Pas in 1985 mochten er voor het eerst vrouwen meedoen aan de wedstrijd. Daarvoor was er geen aparte wedstrijd voor vrouwen en kenden we nog geen winnares. Vanaf de tocht van 1985 werd dat anders. De wedstrijd voor vrouwen start 15 minuten later dan die van de mannen.

In totaal ging de Elfstedentocht 15 keer door. Zelfs in 1941, toen Nederland bezet werd door de Duitsers. Toen was het een strenge winter met goed ijs. De Friezen wilden de tocht, zelfs in het donker, door laten gaan. Ook de tocht in 1963 is één voor in de boeken: de zwaarste Elfstedentocht ooit. Het vroor die dag 18 graden en er stond een harde oostenwind. Daardoor lag de gevoelstemperatuur nog een stuk lager. Niet veel schaatsers wonnen het Elfstedenkruisje in 1963: maar 69 van de 9294 schaatsers . De laatste Elfstedentocht in 1997 was zwaar door de weersomstandigheden. Henk Angenent uit Alphen aan de Rijn is de laatste van de lijst van winnaars van de Elfstedentocht. In 2012 kwam de Elfstedentocht dichtbij, maar door de sneeuw was het ijs niet overal dik genoeg. Kijk voor meer informatie op de website elfstedentocht.nl.

Overwinteren? Maak je niet druk!

Als je goed kunt schaatsen, kun je dus meedoen aan de volgende Elfstedentocht. Maar schrijf je dan nog wel in als ‘rijdend lid’ bij de Vereniging Friesche Elf Steden. Ga je liever op vakantie? Boek je reis dan gerust. Je hoeft je niet druk te maken dat je de Elfstedentocht gaat missen. Want gaat de Elfstedentocht door? En heb je een geldig startbewijs? Dan betalen wij de annuleringskosten met de ‘it giet oannuleringsverzekering’!